Waarom aromatherapie inzetten in de zorg? Aromatherapie is een belangrijke toepassing in de zorg. Steeds meer zorginstellingen maken gebruik van aromatherapie en zien de positieve effecten ervan in de praktijk. Natuurlijke essentiële oliën of mixen daarvan krijgen steeds meer een plek in ziekenhuizen, verpleegtehuizen, hospices, bij palliatieve zorg, ouderenzorg en in andere zorginstellingen. Personeel die met deze oliën werken zien de meerwaarde van aromazorg en complementaire zorg, maar ook familie, de bewoners en patiënten zelf. Bijna iedereen reageert positief. De bijzondere effecten worden steeds meer bevestigd door wetenschappelijk onderzoek.
Onze reukzin speelt een grote rol bij de werking van aromatherapie. De geurreceptoren in onze neus communiceren met delen van onze hersenen (limbisch systeem) die herinneringen en emoties opslaan. Er zijn aanwijzingen dat inademing van moleculen uit essentiële oliën het limbisch systeem stimuleert en vanuit daar onze fysieke, emotionele en mentale gezondheid beïnvloedt.
Aromatherapie in de zorg heeft de volgende voordelen:
- Luchtzuivering
Essentiële oliën hebben een luchtzuiverende werking. Ze houden de lucht en de luchtwegen gezond. In combinatie met een aromadiffuser zijn essentiële oliën daardoor onmisbaar op de ziekenkamer. Voorbeelden zijn eucalyptus, den, pepermunt en de Davos Air kuurolie. Daarbij kunnen geuren een fijne sfeer in een zorginstelling brengen. - Ontspanning bij onrust, angst en stress
Sommige oliën werken aantoonbaar kalmerend en angstverminderend en dragen dus bij aan ontspanning. Een voorbeeld van een kalmerende olie die ook helpt om lekker te slapen is lavendel, hier is veel onderzoek naar gedaan. Voor ontspanning kan elke geur worden ingezet die de persoon aangenaam vindt, denk hierbij bijvoorbeeld aan een vrolijk makende citrusolie. - Verwenzorg
Aanraking en lichaamsverzorging horen ook bij de grote voordelen van aromatherapie. Bij o.a. een droge huid, verzorging van gewrichten en de dagelijkse huidverzorging kunnen oliën een grote rol spelen. Ook bijvoorbeeld een simpele handmassage brengt ontspanning, versoepelt de spieren en verlicht stress. Hier kan het zorgpersoneel en familie een grote rol spelen en met meer plezier en vervulling hun zorg geven. - Geurbestrijding
Essentiële oliën kunnen op een natuurlijke manier slechte geuren maskeren. De geur van o.a. ontlasting, urine en de geur van sommige wonden kunnen zo worden ondervangen zodat personeel en familie en de persoon zich veel prettiger voelen. Ook de typische ‘ziekenhuisgeur’ die zoveel spanning kan oproepen wordt vervangen door prettiger geuren. Voorbeelden zijn lemongrass en lavendel.
Een aantal voorbeelden van Aromazorg
Het gebruik van natuurlijke geuren heeft zeker in het buitenland (Engeland, VS, Zuid-Afrika, Zwitserland) grote vooruitgang in de zorg geboekt. Zo is er een Amerikaanse ziekenhuisgroep, Planetree Hospitals, waar aromatherapie een prominente plaats in de zorg heeft ingenomen. Hier zet men het welzijn van de patiënt op de eerste plaats. Voor een operatie wordt de patiënten uitgenodigd om een korte massage met oliën te ondergaan om angst en stress te verminderen. In een aantal ziekenhuizen van de Planetree groep krijgen de verpleegkundigen ook een grondige training in het vak aromatherapie. In Noord-Duitsland is een ziekenhuis waarbij elke patiënt die wordt voorbereid op een operatie, een lichte buikmassage krijgt met lavendelolie. Het kalmeert en de patiënt wordt rustiger.
Ook in Nederland zijn er talloze voorbeelden van het gebruik van deze natuurlijke oliën in de zorg. Vele ziekenhuizen gebruiken essentiële oliën voor een prettige sfeer en heerlijke geur op de afdeling en de kamers.
Chi is sponsor van de verwenzorg in het Erasmus MC Kanker Instituut. Door middel van schoonheidsbehandelingen en massages kunnen negatieve ervaringen van de ziekte enigszins op de achtergrond gezet worden. Daarom sponsoren wij de verwenzorg in de vorm van schoonheidsspecialisten die aan bed mensen een behandeling geven. Ook zijn er Aromasseurs actief in het ziekenhuis, zij geven vrijwillig handmassages aan patiënten.
Vele hospices in Nederland gebruiken ultrasone aromaverdampers en aroma’s om de huiselijk sfeer in hospices verder te verbeteren en de luchtkwaliteit te verhogen.
Ook kregen kinderen die een tijd in het Elisabeth ziekenhuis in Tilburg werden opgenomen, een geurblokje met een zelfgekozen geur mee die de kinderen vergezelde in het ziekenhuis. Van de gekozen geur bleek voor de kinderen een rustgevende werking uit te gaan. In het Flevoziekenhuis te Almere worden succesvol handmassages gegeven met zachte, aangename geuren. Als mensen aangename geuren ruiken, kunnen ze zich meer ontspannen en voelen ze zich beter.
Aanraking en goed doen voor een ander
Wist je dat meer dan één miljoen mensen in Nederland zich erg eenzaam voelt? Daarom zijn wij 14 maart 2018 begonnen met het project: “Aromasseurs, Doing Good”! Samen met onze professionals willen we een bijdrage leveren aan mensen die heel blij zouden zijn met aandacht en contact. Met de Aromasseurs hopen wij samen bij te dragen aan het oplossen van een groot maatschappelijk probleem. Dit doen we door met verschillende teams van Aromasseurs door heel Nederland handmassages te gaan geven.
De huid is ons grootste orgaan en dus ons meest omvangrijke zintuig. Lichamelijk contact behoort tot onze primaire levensbehoeften. Aanraking is fundamenteel voor de kwaliteit van het leven. Eenzame mensen ervaren dit nooit of nauwelijks meer met als gevolg dat veel mensen zich nog eenzamer voelen. Massage is een doeltreffende manier om zowel de psychische als lichamelijke gezondheid te bevorderen. Daarnaast is een handmassage een laagdrempelige manier van aanraken én van contact maken.
Chi sponsort de massageolie aan professionals die vrijwillig handmassages willen geven aan deze eenzame ouderen. Via het project Aromasseurs Doing Good heeft Chi een landelijk netwerk van Aromasseurs en zorginstellingen uitgerold. Er zijn al meer dan 300 Aromasseurs actief en meer dan 16.000 handmassages gegeven! Meer weten? www.aromasseurs.nl
Bekijk hier alle Chi producten voor in de aromazorg!
Literatuur:
Buckle, J. (2015) Clinical Aromatherapy. Essential Oils in Healthcare
Busch, M., Huisman, A., Hupkens, S., Visser, A. red. (2006). Inleiding complementaire zorg. Maarssen: Elsevier gezondheidszorg
Cho, M.Y. et al – Effects of aromatherapy on the anxiety, vital signs, and sleep quality of percutaneous coronary intervention patients in intensive care units. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine eCAM 2013: 381381
Gelmini, F. et al – Air dispersed essential oils combined with standard sanitazion procedures for environmental microbiota control in nosocomial hospitalization rooms. Complementary Therapies in Medicine 2016; 25: 113 – 119
Karadag, E. et al – Effects of aromatherapy on sleep quality and anxiety of patients. Nursing in Critical Care 2017; 22 (2): 105 – 112
Prichard, C., Newcomb, P. – Benefit to family members of delivering hand massage with essential oils to critically ill patients. American Journal of Critical Care 2015: 24 (5): 446 – 449
Rijpkema, H. (2021) Aromecum; Aromatherapie van Absinth tot Zonnebloem. 10e druk: Stichting SANGO
Seifi, Z. et al – The effect of lavender essential oil on anxiety level in patients undergoing coronary artery bypass graft surgery: a double-blinded randomized clinical trial. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research 2014: 19 (6): 574 – 580
